Ο Διόνυσος της Σεμέλης
Ο Διόνυσος της Σεμέλης. Εκτός από τον κερασφόρο Διόνυσο, το γιο της Δήμητρας, της Περσεφόνης ή της Μεγάλης Μητρός (O Διόνυσος | Ελληνική μυθολογία) στην ελληνική μυθολογία αναφέρεται και ο Διόνυσος της Σεμέλης.
Η Σεμέλη ήταν κόρη του βασιλιά Κάδμου από τη Θήβα. Σύμφωνα με αυτή τη διήγηση, ο Δίας έκαψε με αστραπή την ερωμένη του Σεμέλη όταν εκείνη του ζήτησε να της εμφανιστεί όπως εμφανίζεται ο μεγαλοδύναμος θεός μπροστά στην Ήρα. Έτσι την είχε δασκαλέψει η Ήρα που την ζήλευε μεταμορφωμένη σε παραμάνα γνωρίζοντας τι θα της συμβεί.
Εκείνος τήρησε την υπόσχεσή του και εμφανίστηκε μπροστά στην αγαπημένη του σαν αστραπή. Με αυτόν τον τρόπο η Σεμέλη, που ήταν έγκυος στο Διόνυσο, βρήκε ανυποψίαστη το θάνατο. Από τη στάχτη της φωτιάς είπαν πως προήλθε το αμπέλι. Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε ότι ο θεός του κρασιού Διόνυσος εκτός από Ζαγρεύς, είχε και άλλα προσωνύμια, όπως Βάκχος.
Ο Δίας σώζει τον γιο της Σεμέλης
Σύμφωνα με μία άλλη διήγηση ο Δίας έσωσε τον καρπό της κοιλίας της Σεμέλης ράβοντας τον πρόωρο Διόνυσο στο μηρό του. Όταν ήρθε η ώρα της γέννησης του παιδιού ο Δίας βρισκόταν στο βουνό Νύσα. Αφού γεννήθηκε ο Διόνυσος, ο πατέρας του έστειλε το βρέφος στις θεϊκές παραμάνες να το φροντίσουν. Μία από αυτές ήταν η Νύσα, η θεά του ομώνυμο όρους. Επίσης, ως παιδαγωγός του Διόνυσου αναφέρεται ο Σιληνός. Ένα ανδρικό πρόσωπο με θηλυπρεπή όμως μορφή που διέφερε από τους Σιληνούς που γνωρίζουμε (Νύμφες, Σιληνοί και Σάτυροι).
Γενικότερα, το Διόνυσο τον βλέπουμε στην ελληνική μυθολογία να περιτριγυρίζεται από γυναικείες μορφές. Ως επί το πλείστον παραμάνες και τροφούς. Μόλις μεγάλωσε άρχισε να ζει στα δάση, στεφανωμένος με δάφνες στην αρχή, και με συνοδεία του τις Νύμφες.
Ο Διόνυσος αναζητά τη Σεμέλη στον Κάτω Κόσμο
Άλλες αφηγήσεις αναφέρουν ότι η Σεμέλη δεν βρήκε το θάνατο από την αστραπή του Δία αλλά ότι κι αυτή σαν την Περσεφόνη κατέβηκε στο Βασίλειο του Άδη. Χρέος του Διονύσου ήταν να βρει και να φέρει πίσω τη μητέρα του. Όπως η Δήμητρα αναζητούσε την αδικοχαμένη της κόρη έτσι και ο Διόνυσος ψάχνοντας για τη μητέρα του βρέθηκε στον Κάτω Κόσμο. Ο Διόνυσος με οδηγό τον Πρόσυμνο ή Πολύυμνο κατάφερε να βρει τη Σεμέλη στο βασίλειο των νεκρών και τη φέρει ξανά πίσω στους ζωντανούς.
Αμέσως μετά έκανε τη Σεμέλη αθάνατη και την ονόμασε Θυώνη, όνομα που σήμαινε η μανιακή ονειροπόλος. Η αφήγηση αυτή τελειώνει με τους δυο τους, μάνα και γιο, να ανεβαίνουν μαζί στον ουρανό, στην ολύμπια κατοικία των θεών.
