Νύμφες, Σιληνοί και Σάτυροι

Οι Νύμφες

Ο Ερμής ήταν ο μόνος από τους μεγάλους θεούς του Ολύμπου που γεννήθηκε από μία Νύμφη. Γι αυτό και είχε πάντα στενή σχέση με αυτές τις θεότητες. Η λέξη ‘νύμφη’ αναφερόταν σε ένα θηλυκό ον, ενώ το αρσενικό ονομαζόταν ‘νυμφίος’. Ο νυμφίος, δηλαδή ο ευτυχισμένος άνδρας, ολοκληρωνόταν μέσα από την ένωση του με τη νύμφη.
Οι Νύμφες ήταν θεότητες που δεν είχαν το προνόμιο της αιωνιότητας, όπως οι μεγάλοι θεοί. Οι Νύμφες των νερών, οι Ναϊάδες, για παράδειγμα ζούσαν όσο κρατούσαν τα νερά μίας πηγής. Αντίθετα, οι Νηρηίδες που είχαν συγγένεια με τις Νύμφες, ήταν αιώνιες όπως η θάλασσα που τις απαντάμε. Το ίδιο και οι Δρυάδες ή Αμαδρυάδες Νύμφες που συνδέονται με τα δέντρα και ζούσαν όσο μία δρυς.

Κάποιοι υπολόγιζαν τη διάρκεια της ζωής των Νυμφών με τον εξής τρόπο: Η καρακάξα ζει εννέα φορές όσο ζουν οι άνθρωποι. Το ελάφι τέσσερις φορές όσο οι καρακάξες. Το κοράκι τρεις φορές όσο ένα ελάφι. Ο φοίνικας εννιά φορές όσο το κοράκι και τέλος οι Νύμφες δέκα φορές όσο ο φοίνικας.
«Οι Νύμφες δεν είναι ούτε άνθρωποι ούτε αθάνατες», αναφέρει χαρακτηριστικά μία διήγηση. «Σέρνουν το χορό, τρέφονται με αμβροσία και κάνουν έρωτα με τον Ερμή και τους Σιληνούς στις σπηλιές». Γενικά, οι θεότητες αυτές εμφανίζονταν στις διηγήσεις με όμορφα πρόσωπα και μακριά φορέματα. Κυκλοφορούσαν συχνά τρεις Νύμφες μαζί με αποτέλεσμα να ταυτίζονταν με τις τρεις Χάριτες ή με τη μορφή μίας μεγάλης τρισυπόστατης θεάς.
Οι Νύμφες είχαν επίσης ρόλο να μεγαλώνουν και να τρέφουν τα παιδιά των μεγάλων θεών. Η Αφροδίτη για παράδειγμα εμπιστεύτηκε το γιο που έκανε με τον Αγχίση στις Νύμφες του όρους Ίδη («Αφροδίτη και Αγχίσης»).

Οι Σιληνοί και Σάτυροι

Οι Σιληνοί, όπως οι Νύμφες, ήταν αντίστοιχα αρσενικά όντα που έσερναν τον χορό στις γιορτές. Οι Σιληνοί ταυτίζονταν με τους Σάτυρους, τους φαλλικούς δηλαδή συνοδούς και χορευτές της μεγάλης θεάς. Ήταν όντα που σχετίζονταν με τον ερωτισμό. Οι Σάτυροι μπορεί να εμφανίζονταν στις διηγήσεις με άλλα ονόματα, όπως για παράδειγμα τράγοι ή ως άνδρες με δέρμα τράγου. Οι Σιληνοί αναφέρονταν ως χορευτές με ανθρωποφαλλική μορφή με μυτερά αυτιά, πλακουτσωτά πρόσωπα και ουρά αλόγου.

Σάτυροι και Σιληνοί ήσαν κι αυτοί θεϊκά όντα αλλά όχι αθάνατα, όπως ακριβώς και οι Νύμφες. Αγαπούσαν τις Νύμφες και συνδέονταν ερωτικά με αυτές χωρίς να τιμωρούνται από τους θεούς, σε αντίθεση με τους κοινούς θνητούς. Υπάρχουν διάφορες ιστορίες για τα όντα αυτά. Ένας Σιληνός αναφέρεται στις αφηγήσεις ως δάσκαλος του Διονύσου, ενώ ένας Σάτυρος έλεγαν πως σκοτώθηκε από τον Άργος επειδή καταπίεζε τους κατοίκους της Αρκαδίας.
Επίσης, ο Σάτυρος Μαρσύας από τη Φρυγία ως δεξιοτέχνης στον αυλό ήθελε να συναγωνιστεί τον Απόλλωνα στη μουσική. Φυσικά νικήθηκε και ως τιμωρία για την ύβρη που διέπραξε ήταν να γδαρθεί ζωντανός.