Ο διαχωρισμός ως μηχανισμός άμυνας και οι ανθρώπινες σχέσεις
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί ταλαντεύεστε τόσο γρήγορα μεταξύ της αγάπης και του μισού για ένα άτομο;
Οι σχέσεις σας χαρακτηρίζονται από ακραία σκαμπανεβάσματα;
Εάν ναι, ίσως να βιώνετε μια κατάσταση που όλα σας φαίνονται είτε “άσπρα” είτε “μαύρα”. Αυτός είναι ένας κακός αμυντικός μηχανισμός που σας δυσκολεύει να συγκρατήσετε σταθερές σχέσεις.
Τι είναι ένας αμυντικός μηχανισμός;
Οι αμυντικοί μηχανισμοί είναι τεχνικές που χρησιμοποιεί το εγώ για να αποφύγει τα συναισθήματα του φόβου, της αβεβαιότητας και της ντροπής. Οι αμυντικοί μηχανισμοί είναι ασυνείδητοι, που σημαίνει ότι δεν τους γνωρίζουμε ούτε τους ελέγχουμε.
Ουσιαστικά, οι αμυντικοί μηχανισμοί «μας υπερασπίζονται» από τα δυσάρεστα συναισθήματα ή τις καταστάσεις που αντιλαμβανόμαστε ως επικίνδυνες. Μας βοηθούν να νιώθουμε καλύτερα για τον εαυτό μας και το περιβάλλον. Τελικά όμως, οι αμυντικοί μηχανισμοί παραμορφώνουν, αρνούνται ή ακόμα παραποιούν την πραγματικότητα.
Τι είναι Διαχωρισμός;
Ο διαχωρισμός είναι ένας αμυντικός μηχανισμός με τον οποίο χωρίζουμε τον κόσμο στα δύο όπως καλό ή κακό, σωστό ή λάθος, ωραίο ή άσχημο και ούτω καθεξής. Ουσιαστικά, ο διαχωρισμός είναι μια ασπρόμαυρη σκέψη.
Επειδή αγωνιζόμαστε να ανεχτούμε την αβεβαιότητα και την ικανότητα να έχουμε κατά νου δύο αντίθετες ιδέες, επιλύουμε αυτήν την ασάφεια διαιρώντας το ζήτημα σε δύο απλουστευμένα και αντίθετα μέρη. Στη συνέχεια, ευθυγραμμίζουμε τον εαυτό μας με ένα μέρος και απορρίπτουμε το άλλο μέρος.
Ο διαχωρισμός μπορεί να διατηρήσει ή να καταστρέψει τις σχέσεις
Στη συναισθηματική αρένα, ο διαχωρισμός μας βοηθά να αποφύγουμε μικτά συναισθήματα. Αυτό δεν είναι πάντα κακό. Επειδή μας βοηθάει να κρατάμε ένα λουρί σε ορισμένα ακραία συναισθήματα που διαφορετικά θα βλάψουν τις σχέσεις μας. Ένα απο αυτά είναι ο θυμός.
Για παράδειγμα, ο διαχωρισμός μπορεί να είναι θετικός όταν αισθανόμαστε προσωρινό μίσος για τον σύζυγό μας, ενώ ταυτόχρονα αισθανόμαστε και αγάπη για εκείνον. Με το να ορίζουμε ασυνείδητα το μίσος ως «κακό» και να εμποδίζουμε την οργή μας προς τον σύζυγο μας, τον εμποδίζουμε από το να υποφέρει.
Αλλά ο διαχωρισμός μπορεί επίσης να είναι τοξικός και καταστροφικός για τις σχέσεις μας. Εκείνοι που αγωνίζονται με τον διαχωρισμό ως ένας από τους πρωταρχικούς αμυντικούς μηχανισμούς τους, δεν μπορούν να καταλάβουν την πραγματικότητα των μικτών συναισθημάτων και επομένως δεν είναι ικανοί να διατηρήσουν τις στενές τους σχέσεις.
Η αδυναμία να αντιλαμβάνεστε τα μικτά συναισθήματα σημαίνει ότι ο σύντροφός σας θα θεωρηθεί είτε άγγελος είτε διάβολος. Δεν υπάρχει καμία μέση κατάσταση ή γκρίζες περιοχές για τα ελαττώματα (και τα προτερήματα ταυτόχρονα) ανάμεσα σε εσάς και στον σύντροφό σας.
Αυτή η τάση είτε να εξιδανικεύετε, είτε να καταδικάζετε τους άλλους ανθρώπους, οδηγεί στην δυστυχία. Το να φιλτράρετε τους άλλους μέσω του φακού του καλού ή του κακού, αγνοεί την πολύπλευρη αυθεντική φύση τους. Επίσης και οδηγεί σε ακραία απογοήτευση όταν δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες σας.
Τα 11 σημάδια του διαχωρισμού
Θέλετε να μάθετε αν ο διαχωρισμός υπονομεύει τις σχέσεις σας; Ακολουθούν μερικές ενδείξεις:
1.Σκέφτεστε το άλλο άτομο ως «τέλειο», «κακό», «αγγελικό», «δαιμονικό», «άγιο», «ναρκισσιστικό».
2.Όταν τα πράγματα πάνε στραβά, πάντα αισθάνεστε τρομερά «εξαπατημένοι», «προδομένοι» ή «βιδωμένοι».
3.Όταν βρίσκεστε σε μια κακή κατάσταση, αισθάνεστε σαν ο κόσμος να καταρρέει γύρω σας ή να φτάνει στο τέλος του.
4.Οι περισσότερες από τις σχέσεις σας ήταν έντονες και θυελλώδεις.
5.Περνάτε μέσα από τους “κύκλους” του “Σ ‘αγαπώ – σε μισώ – μην με αφήνεις” στις σχέσεις σας.
6.Στην αρχή των σχέσεων, τείνετε να εξιδανικεύετε τον σύντροφό σας και να τον βάλετε σε ένα βάθρο.
7.Μετά από διαφωνίες αρχίζετε να χάνετε το σεβασμό σας και αρχίζετε να νομίζετε ότι είναι κακός, ηλίθιός, αξιολύπητος, μισητός ή ανάξιος του χρόνου σας.
8.Ωθείτε τους ανθρώπους μακριά και στη συνέχεια προσπαθείτε να τους τραβήξετε πίσω (δυναμική ώθηση / έλξη).
9.Επιθυμείτε να αισθάνεστε δυνατά συναισθήματα (αγάπη / μίσος) στις σχέσεις σας και δεν μπορείτε να ανεχτείτε ουδέτερα ή αντιφατικά συναισθήματα.
10.Είστε ιδεαλιστής και προσπαθείτε συνειδητά / ασυνείδητα να είστε με τέλειους ανθρώπους και σε “τέλειες” σχέσεις.
11.Όταν κάτι δεν πάει καλά, έχετε την τάση να αντιλαμβάνεστε τον εαυτό σας αποκλειστικά ως το “θύμα”, και τον σύντροφό σας ως “θύτη”
Με πόσα από τα παραπάνω σημάδια μπορεί να σχετίζεστε;
Πώς να αποτρέψετε τον διαχωρισμό από το να σας καταστρέψει τις σχέσεις σας.
Εάν διαπιστώσετε ότι συμφωνείτε με πολλά από τα παραπάνω σημάδια, μην πανικοβληθείτε. Ο διαχωρισμός είναι ένας κοινός αμυντικός μηχανισμός που πολλοί άνθρωποι τον έχουν.
Όπως με κάθε αμυντικό μηχανισμό, ο διαχωρισμός μπορεί να μειωθεί και να αντικατασταθεί με πιο υγιείς μορφές συμπεριφοράς μέσω της αυτογνωσίας. Η επίγνωση αυτής της ριζωμένης συμπεριφοράς είναι το πρώτο βήμα για την υπέρβασή της και την εξεύρεση σταθερότητας στις σχέσεις σας.
Μερικές χρήσιμες προτάσεις για να περιορίσετε τον διαχωρισμό
Προσδιορίστε τις συναισθηματικές εκρήξεις σας
Δώστε προσοχή στις λέξεις, τις ενέργειες, τους τόνους της φωνής ή τις καταστάσεις που προκαλούν συναισθηματικές αντιδράσεις όπως εκρήξεις θυμού, δυσαρέσκειας, κ.λπ. από εσάς. Γράψτε τα σε ένα ημερολόγιο κάθε φορά που συμβαίνουν και αναζητήστε μοτίβα και επαναλήψεις σε αυτά.
Για παράδειγμα, μπορεί να διαπιστώσετε ότι έχετε νευριάσει περισσότερο όταν ο σύντροφός σας δεν σας δώσει την προσοχή που θέλετε ή μπορεί να αισθανθείτε ιδιαίτερα φορτισμένη όταν ο σύντροφός σας κάνει κάποια συγκεκριμένη γκριμάτσα. Συχνά υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν στις εκρήξεις, για παράδειγμα, ο κακός ύπνος, το άγχος από την εργασία, πάρα πολλές ευθύνες ζωής, κλπ.
Συντονιστείτε με το σώμα σας
Πώς αισθάνεστε το σώμα σας όταν βρίσκεστε σε ένταση; Μήπως ο καρδιακός σας ρυθμός αυξάνετε, η αναπνοή σας γίνεται πιο έντονη, ιδρώνουν οι παλάμες σας ή το τρίζετε τα δόντια σας;
Δώστε προσοχή, στην καθημερινή σας ρουτίνα για να παρατηρήσετε αυτά τα συμπτώματα. Μάθετε πώς να κάνετε ένα βήμα πίσω και να αυτοσυγκρατήστε – χρειάζεται πρακτική!
Παρατηρήστε πώς αισθάνεται το σώμα σας όταν αρχίζει να χωρίζει τον κόσμο σε δύο άκρα και γράψτε το στο ημερολόγιο σας. Λάβετε υπόψη ότι ο συντονισμός στο σώμα σας θέλει χρόνο και πρακτική, οπότε μην περιμένετε να είστε τέλειοι και να το κάνετε από τη μια μέρα στην άλλη.
Προσπαθήστε “ηρεμίσετε” τις αντιδράσεις σας.
Μόλις αποκτήσετε αυτογνωσία σχετικά με τις ασκήσεις και τις φυσικές αντιδράσεις σας, το επόμενο βήμα είναι να μάθετε πώς να ανταποκρίνεστε στα ερεθίσματα με υγιεινό τρόπο. Η επανασύνδεση αυτού του βαθιά ενσωματωμένου αμυντικού μηχανισμού απαιτεί χρόνο και πρακτική.
Απαιτεί να είστε σε θέση να είστε δύο βήματα μπροστά από τις αντιδράσεις σας και να κάνετε αποφασιστικά βήματα για να σταθεροποιήσετε τον εαυτό σας. Ένας από τους απλούστερους τρόπους να παραμείνετε ήρεμος είναι να αναπνέετε βαθιά ή να εστιάζετε στην αναπνοή σας.
Το άλλο (το οποίο χρησιμοποιείται καλύτερα σε έκρυθμες καταστάσεις) είναι να ξεφύγετε από την κατάσταση το συντομότερο δυνατό. Αυτό θα σας δώσει χώρο για να ηρεμήσετε.
Άλλοι τρόποι να παραμείνετε ήρεμοι περιλαμβάνουν:
Νιώστε και παρατηρήστε τα πόδια σας στη γη.
Πιείτε κάτι ζεστό ή κρύο.
Αγγίξτε κάτι και παρατηρήστε τις αισθήσεις (π.χ. το νερο, πλαστελίνη, έναν άγριο τοίχο)
Παρατηρήστε τον εαυτό σας στον φυσικό κόσμο δίνοντας προσοχή στο περιβάλλον σας και τα χρώματα, τις μυρωδιές, τις κινήσεις και τους ήχους που υπάρχουν γύρω σας
Χρησιμοποιήστε ένα μότο όπως “βλέπω και τις δύο πλευρές”, “είμαι ισορροπημένος”, “βλέπω αντικειμενικά”, “είμαι ανοιχτός”
Εκπαιδεύστε τον εαυτό σας για να δείτε την πολυεπίπεδη φύση των ανθρώπων.
Σε ένα ιδιωτικό ημερολόγιο, περιγράψτε τον εαυτό σας καθημερινά (ή όσο συχνά θέλετε) για να δείτε όλες τις πλευρές του. Δεν θα είστε τέλειοι σε αυτό από την αρχή, αλλά συνεχίσετε να ασκείστε. Διαχωρίστε τη σελίδα σε τρεις στήλες, “Θετικά Χαρακτηριστικά”, “Ουδέτερα” και “Αρνητικά Χαρακτηριστικά”. Στο τμήμα θετικών χαρακτηριστικών, απαριθμήστε όλα τα πράγματα που σας αρέσουν σχετικά με κάποιο άτομο (δεν είναι απαραίτητο να είναι ο σύντροφος σας).
Στο ουδέτερο τμήμα, απαριθμήστε όλα τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του ατόμου που δεν είναι ούτε καλοί ούτε καλοί. Στην ενότητα αρνητικών χαρακτηριστικών, απαριθμήστε όλα τα πράγματα σχετικά με το άτομο που δεν σας αρέσουν. Να είστε επιμελής και αυτοπειθαρχημένος για αυτή τη διαδικασία. Όσο περισσότερο το κάνετε, τόσο περισσότερο θα μπορέσετε να δείτε και να εκτιμήσετε την πλήρη, αυθεντική και πολύπλευρη φύση των ανθρώπων γύρω σας.
Να είστε ειλικρινείς, ανοιχτοί και πρόθυμοι να αποδεχθείτε ότι είστε λάθος
Η αποτροπή του διαχωρισμού απαιτεί θάρρος και προθυμία να είμαστε ειλικρινείς και ανοιχτοί. Μην αφήνετε το εγώ σας να παρεμποδίζει τη ρομαντική σας εκπλήρωση. Να είστε πρόθυμοι, και τολμηροί, αναζητήστε ευκαιρίες για να αποδειχθείτε λάθος.
Όταν αρχίσετε να αντιλαμβάνεστε τον σύντροφο σας με έναν καθαρά αρνητικό τρόπο, προσπαθήστε να σκεφτείτε όλα τα όμορφα και ευγενικά πράγματα που έχει κάνει. Να είστε πρόθυμοι να κάνετε λάθος για το πώς αισθάνεστε και θα προχωρήσετε πολύ μακριά σε αυτό το ταξίδι.
Εξετάστε πιο βαθιά την κατάσταση
Μετά από επιχειρήματα προσπαθήστε να εξετάσετε πιο βαθιά την κατάσταση. Ήταν ο συνάδελφός σου πραγματικά ενοχλημένος μαζί σου, ή απλά προσπαθούσε να διώξει και να ξεφορτώσει το άγχος; Ο σύντροφός σας ήθελε πραγματικά να βλάψει τα συναισθήματά σας ή απλώς προσπαθούσε να προστατεύσει τον εαυτό του και την εύθραυστη αυτοεκτίμησή του;
Ο σύντροφός σας είναι πραγματικά εγωιστής ή απλά προσπαθεί να διαχειριστεί τον χρόνο και τις ευθύνες του; Κοιτάζοντας πέρα από τα συναισθήματά σας και την επιφάνεια της κατάστασης θα σας βοηθήσει να αποκτήσετε μια βαθύτερη προοπτική.
Άλλοι τρόποι για να αποτρέψετε το διαχωρισμό από το να καταστρέψει τις σχέσεις σας περιλαμβάνουν:
Αρνηθείτε να συζητάτε πράγματα που σας πυροδοτούν μέχρι να αισθανθείτε ψυχολογικά και νοητικά προετοιμασμένοι για αυτά.
Παραδεχτείτε ότι είναι εντάξει να έχετε ελαττώματα, είναι εντάξει να μην συμφωνείτε όλη την ώρα, είναι εντάξει (και φυσιολογικό) να είμαστε ένα μίγμα καλών, κακών και ουδέτερων χαρακτηριστικών.
Τέλος αναζητήστε έναν εκπαιδευμένο θεραπευτή που μπορεί να σας βοηθήσει να διερευνήσετε περαιτέρω αυτές τις δυσκολίες.
